Mục lục
Di truyền học là một thuật ngữ thuộc về lĩnh vực sinh học. Nội dung của di truyền học là cơ sở quan trọng và cũng là tiền đề cho các cuộc nghiên cứu từ trước đến nay. Vậy di truyền học là gì, nguồn gốc, nội dung di truyền học và ý nghĩa ra sao, hãy cùng ihoc tìm hiểu thật kỹ trong bài viết dưới đây nhé.
Di truyền học là gì?
Di truyền học là 1 bộ môn sinh học, dùng để nghiên cứu về tính di truyền và biến dị ở các sinh vật. Tiền sử, thực tế của việc các sinh vật sống thừa hưởng những đặc tính từ bố mẹ. Từ đó ứng dụng vào thực tiễn nhằm tăng sản lượng cây trồng và vật nuôi, thông qua quá trình sinh sản chọn lọc hoặc chọn lọc nhân tạo.
Nguồn gốc của di truyền học
Để hiểu được nội dung của di truyền học là gì, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nguồn gốc, xuất xứ của thuật ngữ này.
Di truyền học là ngành khoa học khám phá về cách thức các đặc điểm sinh học được truyền từ cha mẹ sang con cái. Di truyền học có nguồn gốc từ sự tiến bộ của các lý thuyết tiến hóa, đặc biệt là nghiên cứu của Charles Darwin và Wallace về xuất xứ của các loài.
Một nhà khoa học có vai trò quan trọng trong lịch sử di truyền học là Gregor Mendel, người được mệnh danh là “ông tổ của di truyền học”, cũng là người bắt đầu những con chữ đầu tiên về nội dung của di truyền học là gì? Mendel đã đưa ra những thực nghiệm thực tiễn và lý thuyết về di truyền ở đậu vào giữa thế kỉ 19.
Mặc dù không biết về cơ chế vật lý của tính di truyền, Mendel đã nhận ra rằng sinh vật thừa kế các đặc điểm theo một cách riêng biệt – trong đó những đơn vị cơ bản của di truyền được gọi là gen.
Các gen tương ứng với những vùng nằm trong ADN, một phân tử lớn được hình thành từ bốn loại đơn phân nucleotide; chuỗi những nucleotide này chứa thông tin di truyền ở sinh vật.
ADN trong điều kiện tự nhiên có dạng chuỗi xoắn kép, gồm các nucleotide ở mỗi chuỗi liên kết và bổ sung cho nhau. Mỗi chuỗi lại có thể hoạt động như 1 khuôn để tổng hợp 1 chuỗi bổ sung mới. Đó là cách thức tự nhiên tạo ra những bản sao của gen mà có thể được truyền lại.
Chuỗi nucleotide trong gen có thể được phiên mã và dịch mã trong tế bào nhằm tạo nên chuỗi các axit amin, protein. Trình tự của các axit amin trong protein cũng tương ứng với trình tự của các nucleotide trong gen. Trình tự này được gọi là mã di truyền.
Nó xác định cách thức gập xoắn trong cấu trúc ba chiều của phân tử protein; cấu trúc này tiếp đó quyết định chức năng của protein. Những protein sẽ thực hiện hầu hết các chức năng quan trọng cho sự sống của tế bào.
Mỗi một thay đổi nhỏ của gen trong phân tử ADN cũng sẽ làm thay đổi trình tự axit amin hay cấu trúc và chức năng của protein. Điều này có thể ảnh hưởng không nhỏ lên tế bào cũng như toàn bộ cơ thể sống.
- Có thể bạn chưa biết: Nhân giống vô tính là gì? Có loại phương pháp nhân giống vô tính
Đối tượng của di truyền học
Đối tượng của di truyền học là các hiện tượng di truyền và hiện tượng biến dị. Trong đó, di truyền là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố mẹ, tổ tiên cho thế hệ các con cháu; Biến dị là hiện tượng con sinh ra có những đặc điểm khác bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết.
Ví dụ: Một gia đình có bố tóc xoăn, mắt nâu, còn mẹ tóc thẳng, mắt đen. Sinh được 3 con gồm con cả tóc xoăn, mắt đen, con 2 tóc thẳng, mắt đen, con 3 tóc xoăn, mắt nâu. Suy ra, cả 3 con đều được di truyền các tính trạng có sẵn ở bố và mẹ.
Mối quan hệ giữa di truyền và biến dị: Di truyền và biến dị là 2 hiện tượng song song, gắn liền với quá trình sinh sản. Biến dị cung cấp các nguyên liệu cho chọn lọc tự nhiên. Còn di truyền lại tạo điều kiện cho chọn lọc tự nhiên tích lũy các biến dị.
Tìm hiểu nội dung của di truyền học là gì?
Nội dung di truyền học gồm 3 phần:
Cơ sở vật chất và cơ chế của hiện tượng di truyền: Nghiên cứu về vai trò của ADN, RNA, gen, nhiễm sắc thể và các phân tử khác trong việc mã hóa và truyền đạt các đặc tính sinh học. Nghiên cứu về các quá trình như sao chép ADN, biểu hiện gen, phân li và hợp nhất tế bào.
Các quy luật di truyền: Nghiên cứu về các mối quan hệ giữa các gen và các đặc tính sinh học. Nghiên cứu về các mô hình thống kê và toán học để dự đoán kết quả của sự thừa kế. Nghiên cứu về các khái niệm như kiểu gen, kiểu hình, độ bất định, đa dạng di truyền và tương tác gen.
Nguyên nhân và quy luật biến dị: Nghiên cứu về các yếu tố gây ra sự thay đổi trong cấu trúc hoặc số lượng của ADN hoặc gen. Nghiên cứu về các loại biến dị như biến dị điểm, biến dị số lượng nhiễm sắc thể, biến dị cấu trúc nhiễm sắc thể và biến dị gien chèn. Nghiên cứu về ảnh hưởng của biến dị lên kiểu hình và khả năng sinh sản của sinh vật.
Ý nghĩa của di truyền học
Là cơ sở lý thuyết của khoa học và chọn giống, có vai trò lớn lao với y học, có tầm quan trọng trong công nghệ sinh học hiện đại. Cụ thể, di truyền học cung cấp:
- Cơ sở lý luận cho khoa học chọn giống, y học và công nghệ sinh học
- Kiến thức về bản chất và quy luật của sự thừa kế sinh học.
- Những ứng dụng thực tiễn trong việc cải thiện chất lượng và đa dạng của các loài sinh vật
Trên đây là các nội dung của di truyền học là gì, ý nghĩa, đối tượng, nguồn gốc của di truyền học. SGK hy vọng bài viết này đã đem đến cho các bạn đầy đủ các kiến thức cần thiết về di truyền học. Đây chỉ là một phần rất nhỏ trong số các kiến thức thú vị về khoa sinh học, tham khảo thêm các kiến thức liên quan khác tại website ihoc.vn.