Không khí là gì? Thành phần không khí gồm những chất nào?

Một yếu tố quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi con người chính là không khí. Hơn 7 tỷ người trên hành tinh này đang cùng nhau hít thở một bầu không khí chung. Vậy không khí được định nghĩa là gì? Thành phần không khí gồm những chất gì? Và không khí ảnh hưởng đến cuộc sống ra sao? Hãy cùng Thư Viện Ihoc khám phá qua bài viết này.

Không khí là gì?

Trong chương trình sách giáo khoa Hóa học lớp 8, chúng ta được giới thiệu về khái niệm không khí và các thành phần không khí gồm những gì. Không khí là một hỗn hợp của nhiều loại khí, trong đó khí oxi chiếm 21% thể tích và phần lớn còn lại là khí nitơ.  

Không khí có vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự sống và cân bằng sinh thái trên Trái Đất, cung cấp oxy cho quá trình hô hấp của các sinh vật và tham gia vào nhiều hoạt động của hệ sinh thái. Trong cuộc sống hàng ngày, không khí hiện diện ở khắp mọi nơi quanh ta và là yếu tố quan trọng cho sự tồn tại của con người và các loài sinh vật trên hành tinh.

Bên cạnh đó, không khí còn có một số tính chất đặc trưng mà chúng ta cần lưu ý:

• Không khí không có màu sắc, không có mùi và không có vị
• Không khí là một chất trong suốt
• Không khí không có hình dạng cụ thể 
• Không khí có thể giãn nở hoặc bị nén tùy thuộc vào áp suất của môi trường

Thành phần không khí gồm những gì?

Không khí là một hỗn hợp khí phong phú và được phân chia thành ba thành phần chính. Các thành phần không khí gồm những yếu tố dưới đây: 

• Thành phần cố định: Thành phần không khí gồm khí Nitơ chiếm khoảng 78%, khí Oxi chiếm 21%, và các khí khác chiếm 1%, như khí cacbonic, hơi nước, và các khí hiếm như Neon, Xenon, Krypton, Heli.
• Thành phần có thể thay đổi: Thành phần này chứa các khí như cacbonic và hơi nước. Thông thường, nồng độ cacbonic dao động từ 0.02% đến 0.04%, trong khi lượng hơi nước chiếm dưới 4%. Tuy nhiên, tỷ lệ của các thành phần này thường thay đổi theo điều kiện khí hậu và theo từng mùa, ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày và hoạt động sản xuất.
• Thành phần không cố định: Thành phần không khí gồm các chất ô nhiễm phát sinh từ hoạt động của con người và các hiện tượng tự nhiên như thiên tai. Hai nguồn này tạo ra sự biến đổi trong không khí và là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường.

Ngoài ba thành phần nêu trên, thành phần không khí gồm một lượng nhỏ các ion âm, được xem như là “vitamin” của không khí. Chúng có tác dụng duy trì chức năng sinh lý bình thường và mang lại cảm giác thoải mái cho con người.

Các tính chất của không khí

Ngoài vấn đề thành phần không khí gồm những gì, nhiều bạn học sinh cũng quan tâm đến các thuộc tính của không khí. Như đã đề cập trước đó, không khí được coi là một dạng vật chất. Nó có một số đặc điểm nhất định giống như bất kỳ loại vật chất nào khác. Dưới đây là một số đặc tính của không khí: 

• Vô hình và không có mùi: Không khí thông thường không có màu sắc hay mùi vị. Đây là một dạng vật chất vô hình, chỉ có thể được cảm nhận bằng các giác quan. Tất cả các sinh vật đều cần hít thở không khí để tồn tại. Sự chuyển động của không khí được gọi là gió.
• Chiếm chỗ: Không khí là một hỗn hợp của nhiều loại khí khác nhau. Vì vậy, giống như mọi vật chất khác, không khí cũng chiếm một khoảng không gian nhất định. Khi một quả bóng bay được thổi lên, nó nở ra do không khí được bơm vào bên trong làm đầy khoảng trống.
• Áp suất không khí: Không khí có trọng lượng, và áp lực do trọng lượng của không khí tạo ra được gọi là áp suất không khí. Dưới tác động của lực hấp dẫn, hỗn hợp khí gần bề mặt trái đất dày đặc hơn ở những độ cao lớn. Đó là lý do tại sao không khí ở vùng núi loãng hơn so với mặt đất.
• Tính giãn nở: Một đặc điểm khác là khả năng mở rộng của nó. Khi được đun nóng, không khí sẽ giãn nở và chiếm nhiều không gian hơn. Càng giãn nở, không khí càng trở nên loãng hơn. Do đó, áp suất của không khí ấm sẽ thấp hơn áp suất của không khí lạnh.

Tác động của không khí đối với đời sống

Thành phần không khí gồm nito, oxi và các khí khác là một yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Sự hiện diện của không khí sạch hoặc ô nhiễm có tác động quan trọng đến chất lượng sống của mỗi cá nhân.

Không khí ô nhiễm

Khi môi trường không khí bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như hoạt động núi lửa, thiên tai như cháy nổ; và các hoạt động độc hại của con người như xả thải các chất độc hại, chất thải cùng hóa chất sử dụng trong nông nghiệp và công nghiệp, thành phần của không khí sẽ bị ô nhiễm.

Khi hít phải thành phần không khí gồm các khí ô nhiễm, các chất độc hại trong không khí có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như hen suyễn, bệnh tim mạch, ung thư…

Không khí sạch sẽ 

Mỗi người đều mong muốn được hít thở trong không khí trong lành, đó là điều mà ai cũng khao khát cho bản thân, gia đình và những người xung quanh. Không chỉ cung cấp thành phần không khí gồm oxy cho cơ thể, không khí sạch còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của chúng ta.

Sống trong một môi trường có không khí trong lành mang lại sự thư giãn và thoải mái sau những giờ làm việc và học tập căng thẳng. Hít thở không khí trong lành giúp tái tạo năng lượng tích cực, cải thiện sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần, giúp chúng ta chuẩn bị tốt nhất cho những ngày tiếp theo.

Hơn nữa, không khí cũng giữ vai trò thiết yếu trong quá trình trao đổi chất của cơ thể. Không chỉ động vật, thậm chí cả thực vật cũng cần không khí để thực hiện quá trình này. Vì vậy, một môi trường không khí trong lành tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cây cối và động vật, giúp con người duy trì một cơ thể khỏe mạnh và năng động.

Các biện pháp giữ không khí trong lành 

Để duy trì một môi trường không khí trong lành và an toàn cho sức khỏe, chúng ta cần thực hiện những hành động tích cực và mạnh mẽ. Dưới đây là một số cách mà chúng ta có thể bảo vệ môi trường và giữ cho không khí luôn sạch sẽ:

Sử dụng phương tiện công cộng

Với sự gia tăng dân số, Việt Nam đang phải đối mặt với vấn đề ô nhiễm môi trường do việc sử dụng phương tiện cá nhân phổ biến để di chuyển tới nơi làm việc và học tập. Việc khuyến khích sử dụng xe công cộng như xe buýt, tàu điện hoặc xe điện là một giải pháp hiệu quả nhằm giảm thiểu ô nhiễm do khí thải từ xe cá nhân.

Nếu khu vực bạn sống không có tuyến xe buýt đi qua, bạn có thể đi chung xe với những người quen biết. Ví dụ, trong chuyến đi đến nơi làm việc, việc đi cùng xe với đồng nghiệp không chỉ giúp giảm số lượng xe cá nhân trên đường mà còn góp phần thực tế vào việc bảo vệ chất lượng không khí.

Tắt các thiết bị điện khi không cần thiết

Tại Việt Nam, nguồn điện chủ yếu được sản xuất từ nguyên liệu hóa thạch, dẫn đến việc thải ra khí thải, khói và kim loại độc hại, ảnh hưởng đến không khí và sức khỏe con người. Do đó, hãy tắt quạt, đèn và các thiết bị điện khi không cần thiết hoặc khi rời khỏi phòng. Điều này sẽ giảm tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch và lượng điện sản xuất cho cộng đồng. Nếu mọi người cùng nhau tiết kiệm điện, lượng điện tiêu thụ sẽ giảm đáng kể, từ đó giảm việc đốt cháy nhiên liệu hóa thạch và cải thiện chất lượng không khí theo thời gian.

Trồng thêm cây xanh

Một trong những cách tích cực để bảo vệ không khí mà mọi người có thể tham gia là trồng cây và bảo vệ rừng. Việc trồng thêm cây xanh không chỉ cung cấp thành phần không khí gồm oxy mà còn giúp làm sạch không khí, cải thiện chất lượng không khí cả trong nhà và ngoài trời. Những người sống trong khu vực đông đúc và ô nhiễm có thể đặt nhiều chậu cây trong nhà và trên cầu thang. Những người có không gian rộng hơn cũng nên tạo điều kiện để trồng nhiều cây xanh hơn, giúp không khí trở nên trong lành hơn.

Hạn chế sử dụng nhiên liệu đốt

Cần giảm thiểu việc đốt bếp than, củi, lò sưởi và hút thuốc trong nhà, bởi những hành động này có thể làm giảm chất lượng không khí và gây ra các vấn đề về hô hấp. Việc đốt than, dầu và các nguồn nhiên liệu khác cũng tạo ra lượng CO2 lớn, gây hiệu ứng nhà kính. Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới, mức độ bụi mịn trong không khí ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh hiện đang vượt quá ngưỡng an toàn.

Cải thiện hệ thống pháp luật

Giảm ô nhiễm không khí đang trở thành vấn đề cấp bách. Do đó, nhiệm vụ của các nhà lãnh đạo và chính quyền không chỉ dừng lại ở việc tăng cường tuyên truyền và nâng cao nhận thức của cộng đồng, mà còn phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về môi trường. Cần thực hiện các biện pháp quản lý mạnh mẽ, có chế tài xử phạt và thay đổi nhận thức của người dân. Ngoài ra, các khu công nghiệp và chế xuất cần được quy hoạch xa khu dân cư để hạn chế tác động tiêu cực đến chất lượng không khí.

Các thành phần không khí gồm oxi và nito. Đây là các khí trong lành mang lại nhiều lợi ích cho con người. Thế nhưng, khi xã hội ngày càng tiến bộ, việc bảo vệ thành phần của không khí cần thiết cho sự sống của con người đang ngày càng xa rời so với những dự định ban đầu. Vì vậy, các bạn hãy cùng chung tay bảo vệ bầu không khí trong lành của chúng ta nhé! Đừng quên truy cập thường xuyên vào Ihoc.vn để có thêm nhiều kiến thức về môn Hóa học.